Geplaatst door K. Van Loock - 08 juni, 2021
Gasdoorlatendheid van waterdichtingsmembranen - deel 1
"Standaardbeton en andere bouwmaterialen (gips, kalksteen, baksteen, enz.) belemmeren de verplaatsing van radon niet voldoende"
Professor Dr. Keller, gespecialiseerd in radon, Universiteit van Saarland
Wat is radon ?
Radon is een radioactief gas dat van nature ontstaat door de ontbinding van uranium, thorium of radium in rotsen, de bodem en het grondwater. Aangezien radon dus van nature vrijkomt uit de aardbodem, worden mensen er steeds aan blootgesteld, voornamelijk door doe radon in te ademen uit de lucht die gebouwen binnendringt via scheuren en gaten.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is radon de op één na meest voorkomende oorzaak van longkanker bij de algemene bevolking, na roken. De WHO schat dat het percentage longkankers als gevolg van radon varieert van 3 tot 14%, afhankelijk van de gemiddelde radonconcentratie in het betreffende land en de gebruikte berekeningsmethoden.
Het grote probleem is dat radon een kleurloos, geurloos en smaakloos gas is dat niet door de menselijke zintuigen alleen kan worden opgespoord. Bovendien is het grote publiek zich niet vaak bewust van de risico's die aan radon verbonden zijn, en al helemaal niet van het bestaan en de effecten ervan.
Radon in huis?
Radon mag dan wel overal aanwezig zijn, toch gebeurt de grootste blootstelling aan radon thuis of in gebouwen waar mensen lange tijd doorbrengen, zoals op school of op kantoor.
Radon komt meestal via de bodem naar boven en dringt door in gebouwen langs scheuren, poriën en andere gaten in de fundering en stapelt zich op in gebouwen.
Professor Dr. Gert Keller, gespecialiseerd in radon aan het Instituut voor Biofysica van de Universiteit van Saarland, stelt dat standaard bouwmaterialen de verplaatsing van radon niet voldoende belemmeren en dat vooral beton zorgvuldig moet worden verstevigd "om een sterk verbonden poriënnetwerk en dus verspreidingsbaan te vermijden".
Doordringbaarheid van materialen 
Zelfs als ze goed verdicht zijn, zitten er onvermijdelijk poriën in het metselwerk en beton. Poriën geven water, lucht en andere vloeibare of gasvormige stoffen de kans om de betonmatrix binnen te dringen. Ze zijn de voornaamste oorzaak voor de beschadiging van beton, hetzij door de corrosie van gewapend beton (bv. door carbonatatie of het opheffen van de passivering door chloride), dan wel door de aantasting van de cementmatrix (bv. aanvallen van sulfaat of zuur).
De doordringbaarheid van beton kan ook leiden tot ongezonde omgevingen als gevolg van de blootstelling aan vocht of radon. Die doordringbaarheid hangt vooral af van de grootte van de poriën, het netwerk van poriën, en de kronkeling van de baan die de binnendringende vloeistof volgt. Ook de aanwezigheid van scheuren, gaten en andere betondefecten zullen uiteraard het beton meer doordringbaar maken.
Maximale radonconcentraties
Op de kaart hieronder zijn de gebieden in Europa met hogere radonconcentraties aangeduid:
Aan de hand van de laatste wetenschappelijke gegevens stelt de WHO een maximale concentratie van 100 Bq/m³ voor om de risico's voor de gezondheid door de blootstelling aan radon binnenshuis tot een minimum te beperken.
Als deze concentratie niet kan worden behaald door de specifieke voorwaarden van het land, mag de gekozen maximale concentratie niet hoger zijn dan 300 Bq/m³ en de nationale voorschriften moeten in acht worden genomen.
Deze kaart dient louter als leidraad, want de echte radonconcentratie in gebouw kan enkel bepaald wordne door ze te meten. Het is niet moeilijk om de radonconcentratie in woningen te meten, maar de test moet rekening houden met de bezetting van de verschillende kamers van het gebouw en de architecturale opstelling ervan.
Technieken voor radon beheersing
Radon volgt een wereldwijd risico dat moet worden aangepakt. Een eerste stap om de radonconcentratie te verminderen, is door scheuren en andere openingen te dichten. Zo wordt de doeltreffendheid van andere methoden voor radon beheersing in nieuwe gebouwen en herstelopties voor bestaande gebouwen verbeterd.
Dit zijn enkele voorkomende manieren om de radonconcentratie in gebouwen te verlagen:
- Barrières of membranen tussen de bodem en de buitenste laag van het gebouw, die worden gebruikt als een op zich staande preventiestrategie tegen radon of in combinatie met ventilatiemiddelen.
- Ventilatie van lege ruimten tussen de bodem en de gebruikte ruimte. Dit vermindert de radonconcentraties binnenshuis door de bewoonde ruimte af te zonderen van de bodem en daarbij de radonconcentratie onder die ruimte te verminderen.
- Systemen op basis van luchtdrukverschillen tussen de bodem en de bewoonde binnenruimte, zoals passieve of actieve ventilatie in lege lagere ruimtes.
Doorgaans kunnen passieve systemen de radonconcentraties binnenshuis met meer dan 50% verlagen. Extra ventilatoren kunnen de radonconcentraties nog meer verlagen.
Zodra verbeteringen zijn aangebracht, is het belangrijk om de radonconcentraties binnenshuis opnieuw te meten.
Radonbarrières en aanbevolen evaluatiecriteria
Er is geen norm die bepaalt wanneer een materiaal "radonwerend" is. Wanneer wordt nagegaan in welke mate een materiaal weerstand biedt tegen radon, wordt doorgaans verwezen naar het werk van professor Keller. Zijn onderzoek toonde aan dat een materiaal radonwerend is als de aangebrachte dikte meer dan drie keer zo groot is als de doordringingslengte die wordtt verkregen bij de tests.
De resultaten van de tests op twee van onze materialen, die onlangs zijn getest als radonbarrières, staan in onderstaande tabel, met vermelding van de doordringingslengte en dus de vereiste dikte van de aanbrenging.
MasterTop P 622 is een epoxyprimer van Master Builders Solutions die wordt gebruikt in combinatie met verschillende soorten basiscoatings en membranen in epoxy en polyurethaan. Het hecht zich niet alleen aan de ondergrond, maar biedt ook een doeltreffende barrière tegen radon.
MasterSeal 6100 FX is een waterdichtingsmembraan van Master Builders Solutions dat wordt gebruikt voor het waterdicht maken van kelders en andere beton- en metselconstructies. Een laag van 2 mm MasterSeal 6100 FX voorkomt dat water en radon binnendringen.
Onderstaande tekeningen tonen verschillende manieren om barrières te plaatsen, afhankelijk van de opstelling van het gebouw.
References:
WHO Handbook on indoor radon. A public health perspective.
United States Environments Protection Agency epa.gov/radon
Keller, G & Hoffmann, B. (2000). The Radon Diffusion Length as a Criterion for the Radon Tightness. IRPA. 10
C R Scivyer and M P R Jaggs . “A BRE Guide to radon remedial measures in existing dwellings. Dwellings with cellars and basements.
European Environmental Agency. https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/figures/european-indoor-radon-map-december-2011
European Radon Association. radoneurope.org
Meer informatie
Wenst u meer informatie over de oplossingen van Master Builders Solutions voor de bouwsector? Contacteer ons via onderstaand formulier.
